Tam Kan Sayımı (Hemogram)
-RBC: Red Blood Cells (Kırmızı kan hücrelerinin –eritrosit- sayısı)Bunlar oksijen taşıyan hücrelerdir. Ağır egzersiz ve yüksek rakımda sayıları artarken düşük olması kansızlık (anemi) veya kan kaybını gösterir. Ayrıca hemolize neden olan bazı ilaçlar da eritrosit sayısını azaltabilir.
-HGB: Hemoglobin (HB)Kandaki toplam hemoglobin miktarını gösterir. Anemi, kan kaybı, polistemi (eritrosit sayısının normalden fazla olması) v.b. durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Polistemi, egzersiz ve yüksek rakım hemoglobin miktarını artırırken anemi ise hemoglobin miktarını azaltır.
-HCT: HematokritKandaki hemoglobin ve eritrosit miktarını gösterir. Bir başka ifadeyle kanın şekilli elemanlarının tüm kana oranıdır. Anemi ve kan kaybı gibi durumlarda miktarı azalır. Buna karşılık vücut su kaybederse (kusma v.b.) ya da yüksek rakımda hematokrit miktarı artar.
-MCV: Mean Corpuscular VolumeEritrositlerin ortalama büyüklüğüdür.
-MCH: Mean Corpuscular HemoglobinEritrositlerdeki hemoglobin miktarını gösterir.
-MCHC: Mean Corpuscular Hemoglobin ConcentrationEritrosit hemoglobin konsantrasyonunun yüzde olarak ifadesidir.
-RDW: Red cell Distrubition WidthEritrositlerin dağılım genişliğini gösterir.
-PLT: Platelets (Trombosit sayısı)Pıhtılaşmayı sağlayan hücrelerdir. Koagülasyon sistemi ve hemostaz bozukluklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Demir eksikliği anemisi ve akut enfeksiyonlarında trombosit sayısı artarken lösemiler, bazı enfeksiyonlar ve kemik iliğinin baskılanması ile trombosit sayısı düşer.
-MPV: Mean Platelet VolumeTrombositlerin ortalama büyüklüğüdür.
-PDW: Platelet Distrubition WidthTrombositlerin dağılım genişliğini gösterir.
-WBC: White Blood Cells (Beyaz kan hücrelerinin-lökosit-sayısı)Vücudun savunmasında ve bağışıklığında görevlidir. Değer aralıklarından yüksek çıkması mikrobik hastalıklara işarettir. Düşük çıkması ise kan kanserini gösterebilir.
-NE%: Nötrofil Yüzdesi
-LY%: Lenfosit Yüzdesi
-MO%: Monosit Yüzdesi
-EO%: Eozinofil Yüzdesi
-BA%: Bazofil Yüzdesi

BİYOKİMYA TAHLİLLERİ

-CA: KalsiyumEndokrin ve metabolik bozuklukların değerlendirilmesinde kullanılır. Ayrıca kemik için de önemlidir. Kemik metastazları, akromegali gibi durumlarda kalsiyum düzeyi artarken D vitamini eksikliği, magnezyum eksikliği, kronik böbrek yetmezliği gibi durumlarda kalsiyum düzeyi azalır.
-PHOS: FosforFosfor metabolizmasının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Böbrek yetmezliği ve akromegali gibi durumlarda fosfor düzeyi artarken D vitamini eksikliği ve kusma gibi durumlarda fosfor düzeyi azalır.
-UREA: ÜreBöbrek fonksiyon testlerinden biridir. Protein metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Düz tüpün yanı sıra 24 saatlik ya da spot idrar ile de çalışılabilir. Yüksek proteinli diyet gibi durumlarda üre düzeyi artarken düşük proteinli diyet, gebeliğin son dönemleri ve ağır karaciğer hastalıkları gibi durumlarda üre düzeyi azalır.
-GLU: GlikozKarbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Açlık kan şekeri olarak ölçülür.
–TP: Total ProteinBöbrek ve karaciğer hastalıklarının takibinde kullanılır. Kronik karaciğer hastalıkları ve yanık gibi durumlarda total protein düzeyi azalır.
-HB: HemoglobinAnemi, kan kaybı vb. durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Egzersiz, yanık, aşırı kusma ve yüksek rakım gibi durumlarda hemoglobin miktarı artarken anemi gibi durumlarda miktarı azalır.
-UA: Ürik AsitGut ve diğer pürin metabolizma bozukluklarının tanı ve takibinde kullanılır. Gut, böbrek yetmezliği, lösemi ve ağır egzersiz gibi durumlarda ürik asit düzeyi artar.
-BİL-D: Bilirubin (Direk)Karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
-BİL-T: Bilirubin (Total)Karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
-ALT: Alanin AminotransferazKaraciğer fonksiyon testlerinden biridir. Karaciğer hastalıkları, kas zedelenmeleri, akut ve böbrek yetmezliği gibi durumlarda ALT düzeyi artar.
-AST: Aspartat AminotransferazBütün vücut dokularında bulunmakla beraber, karaciğer, kalp ve iskelet kası en çok bulunduğu dokulardır. Herhangi bir nedene bağlı olarak karaciğer hücre zedelenmesi veye hasarı, kalp ve iskelet kası travması, kalp yetmezliği ve ağır egzersiz gibi durumlarda miktarı artar.
-ALP: Alkalen FosfatazKaraciğer, safra kesesi ve kemik dokusuna bağlı hastalıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Siroz, gebelik ve çocukların büyüme dönemlerinde ALP düzeyi artar.-LDH: Laktat DehidrogenazKalp ve karaciğer hastalıklarının tanısında kullanılır. Orak hücre anemisi ve lenfoma gibi durumlarda miktarı artar.
-CK-MB: Kreatin Kinaz (CK)İskelet ve kalp kasında dejenerasyona yol açan durumların değerlendirilmesinde kullanılır. Ağır egzersiz, gebeliğin son dönemleri ve doğum gibi durumlarda miktarı artar.
-AMYL: AmilazPankreas fonksiyon testlerinden biridir. Alkol kullanımı miktarını artırırken pankreas yetmezliği amilaz düzeyini azaltır.
-TG: Trigliserid
-FE: DemirHer türlü anemi, demir eksikliği ve demir zehirlenmesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Demir eksikliği anemisi gibi durumlarda demir düzeyi azalır.
-Sodyum:Elektrolit ve su dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır.-Potasyum:Elektrolit ve asit-baz dengesinin değerlendirilmesi ile böbrek fonksiyonlarının takibinde kullanılır. Trombositoz, lösemi, hemoliz, doku hasarı, akut böbrek yetmezliği, ağır egzersiz ve şok potasyum düzeyini artırırken kronik açlık ve kusma ise düşürür.-Klorür:Elektrolit dengesi ve asit-baz ile su metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır. Aşırı kusma gibi durumlarda miktarı azalır.
-Magnezyum:Mg metabolizması ve elektrolit dengesinin değerlendirilmesi ile gebelikte hipertansiyon (preeklampsi) tedavisi uygulanan hastaların takibinde kullanılır. Gebelikte Mg düzeyi düşer.
–Kreatinin: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Böbrek hastalıkları ve şok kreatinin düzeyinin artırır.-Kreatinin Klerensi:Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesinde ve böbrek hastalıklarının takibinde kullanılır. Burada ise böbrek hastalıkları ve şok kreatinin klerensi düzeyini azaltır.
-AKŞ: Açlık Kan ŞekeriKarbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır.-TKŞ: Tokluk Kan ŞekeriGenelde yemeğin 2. saatinde bakılır.
-OGTT ve OGL: Şeker yüklemeleri
-Albumin:Kan onkotik basıncı hakkında bilgi verir.
-GGT: Gama Glutamil TransferazKaraciğer fonksiyon testlerinden biridir. Alkol ve ilaçların karaciğer üzerine toksik etkisini takip etmede kullanılır.
-Lipaz:Pankreas fonksiyon testlerindendir.
-TK: Total Kolesterol
-HDL-K: HDL KolesterolKoroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır.
–LDL-K: LDL KolesterolKoroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır.
-VLDL-K: VLDL KolesterolLipit metabolizmasının değerlendirilmesinde kullanılır.
-DBK: Demir Bağlama KapasitesiSerum demir düzeyinin değerlendirilmesinde kullanılır.
-Transferrin: Plazmada demir transportunu sağlayan major proteindir. Demir eksikliği anemisi, gebelik ve östrojen kullanımında transferin düzeyi artar.

HORMON TESTLERİ

-T3: Total T3Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide (tiroid bezinin çok çalışması) artarken, hipotiroidide (tiroid bezinin yetersiz çalışması) azalır. Kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan hastalar ötiroid olsalar bile TT3 düzeyi düşük bulunabilir. T3 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT3 yüksek, TT4 normal çıkabilir.
-T4: Total T4Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidide artarken, hipotiroidide azalır. Tiroksin replasman tedavisi alan kişilerde TT4 yüksek bulunabilir. T4 otoantikorlarının bulunduğu durumlarda ise TT4 yüksek, TT3 normal çıkabilir.
-FT3: Serbest T3Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizm ve T3 tirotoksikozunda (tirotoksikoz = kanda ani olarak tiroid hormonlarının yükselmesi) serum FT3 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır. Ayrıca kronik hastalığı olan veya uzun süre hastanede yatmış olan kişiler ötiroid olsalar bile FT3 düzeyi düşük bulunabilir.
-FT4: Serbest T4Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Hipertiroidizmde serum FT4 düzeyi artarken, hipotiroidizmde azalır.
-TSH: Tiroid-Stimulating Hormon (Tiroid Uyarıcı Hormon)Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesinde ve tedavi takibinde kullanılır. Hipotroidizmde TSH düzeyi artarken hipertiroidizmde TSH düzeyi azalır.
-E2: EstradiolVücuttaki en potent endojen östrojendir. Ovülasyon indüksiyonunun takibi ve erkeklerde jinekomastinin değerlendirilmesinde kullanılır.-ß-HCG: Beta HCGGebeliğin teşhisi, ektopik gebelik şüphesinin değerlendirilmesi ve in vitro fertilizasyon (vücut dışındaki özel bir ortamda döllenme) hastalarının takibinde kullanılır. Ayrıca testis tümörü ve overin germ hücreli tümörlerinin değerlendirilmesi ve takibinde de kullanılır.-FERR: FerritinDemir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, talasemi (Akdeniz anemisi), hemakromatozis ve demir yükleme tedavisinin takibinde kullanılır. Karaciğer hastalıklarının varlığında demir eksikliği olmasına rağmen ferritin normal düzeyde bulunabilir. Ayrıca akut faz reaktanlarından biridir.
-B12: Vitamin B12Hematopoezis ve normal nöronal fonksiyonlar için gereklidir. Kronik böbrek yetmezliği, konjenital kalp yetmezliği, diabetes mellitus ve karaciğer hastalıklarında vitamin B12 düzeyi yüksekken vejetaryenlerde düşüktür.
-FOL: Folik AsitFolat eksikliğinin tanı ve tedavisi takibi ile megaloblastik ve makrositik anemilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Diyetle folat alımının azalması, hemodiyaliz, gebelik ve fenitoin vb. bazı ilaçlar folat düzeyini düşürürken, vejetaryen diyet ile folat düzeyi artar.
-AFP: Alfa-FetoproteinHepatoselüler ve germ hücreli karsinomlarda (karsinom = kötü huylu tümör) kullanılan bir tümör belirleyicisidir. Bazı kanserlerde de ( pankreas, mide, kolon, akciğer v.b.) AFP düzeyi yükselebilir. Siroz, hepatit ve alkolik karaciğer hastalığı gibi durumlarda da AFP seviyesinde artış olabilir.
-CEA:Kolon, rektum, akciğer, meme, karaciğer, pankreas, prostat, mide ve over kanserlerinde CEA düzeyi artar. Özellikle kolorektal kanserler ve ileri evre meme kanserlerinde takipte kullanılabilir. Sigara içenlerde CEA düzeyi yüksektir. Bu yüzden tarama testi olarak kullanılması doğru değildir.-CA 125:Özellikle over malignitelerinin (yumurtalık kanseri) takibinde kullanılan bir tümör markeri yani bir tümör belirleyicisidir. Ayrıca sağlıklı insanların %1′inde CA 125 düzeyi yüksek olabilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.
-CA 15–3:Meme kanserinin tanı ve tedavi takibinde kullanılır. Özellikle metastatik meme kanserlerinin (diğer organlara yayılmış olan meme kanseri) %80′inde CA 15–3 düzeyi artar. Ayrıca diğer bazı kanserlerde (pankreas, akciğer, over, kolon, karaciğer v.b.), hepatit, siroz ve tüberkülozda CA 15–3 düzeyi yükselebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.
-CA 19–9:Tüm gastrointestinal sistem kanserleri ve diğer adenokarsinomlarda CA 19–9 düzeyi artar. CA 19–9 düzeyi ile tümör kitlesi arasında ilişki yoktur. Ayrıca siroz gibi bazı durumlarda CA 19–9 düzeyi yüksek görülebilir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır.

–PSA: Prostat-Spesifik AntijenProstat hastalıklarının (özellikle prostat karsinomları ve benign prostat hiperplazisi) tanı ve takibinde kullanılır.
-Free PSA: Serbest PSAProstat hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılır.

İDRAR TAHLİLLERİ

-Sg: Dansite (Yoğunluk)Referans aralığı 1.010 ─ 1.020 arasındadır. Bu aralıklar dışında olduğunda Refraktometre adı verilen cihazla tekrar ölçüm yapılır. İdrarın soğutulması ve idrarda protein atımı dansiteyi artıran faktörlerdir.
–pH:Referans aralığı 4.8–7.4 arasında olmalıdır. Ortalama pH 6 olarak kabul edilebilir. Kan transfüzyonları, kusmalar, uzun süren soğuk banyo ve alkali yapıcı maddelerin fazla alımı idrar pH’ının artmasına neden olur. Şeker hastalığı, gut, lösemi, yüksek proteinli diyet, akut eklem romatizması, C vitamini eksikliği ve asidik ilaçların alınması idrar pH’ını azaltan nedenlerdir.
-LEU: Lökositİdrarda lökoside rastlanması patolojik etki olduğunu gösterir.
-NIT: Nitritİdrarda nitrit bulunması nitrit üreten bakterilerin varlığını gösterir.
-PRO: ProteinGenellikle hamilelerde görülür. Normalde sık rastlanmaz. Normal hastalarda rastlanması böbrek rahatsızlığını gösterir. Ayrıca idrarla atılan proteinin tipi tanı için önemlidir.
-GLU: GlikozNegatif çıkması beklenir. Kanda aşırı derecede glikoz artarsa idrarda da çıkması beklenir. Ancak bazı hastalarda kanda glikoz fazla olsa bile idrarda görülmeyebilir. Şeker hastalığı, gebelik, uzun süre açlık ve kurşun zehirlenmesi idrarda glikoz düzeyinin artmasına neden olur.
-KET: KetonGenellikle aç kişilerde ortaya çıkar. Hasta ne kadar aç ise keton o kadar yüksektir. Ayrıca diyabetli hastalarda da rastlanır. Ateş, ishal ve şiddetli kusmalar da idrarda keton miktarını artırır.
-UBG: ÜrobilinojenDeğeri <1 ‘dir.
-BIL: BilirubinNormalde idrarda bulunmaz. Sarılık gibi durumlarda ortaya çıkar.-ERY: Eritrositİdrarda kan olduğunu gösterir.

HEPATİT TAHLİLLERİ

Hepatit Paneli ( Eliza )
-HBsAg:Akut veya kronik HBV (Hepatit B Virüsü) enfeksiyonlarının tanısında kullanılır. HBV enfeksiyonu sırasında serumda ortaya çıkan ilk serolojik markerdir. HBsAg’nin 6 aydan uzun süre bulunması kronik taşıyıcılık veya kronik karaciğer hastalığının göstergesidir.
-Anti-HBs:HBV’ ye karşı immünitenin tespitinde kullanılır. HBV enfeksiyonunun bitişiyle beraber (HBsAg kaybolduktan sonra) anti-HBs oluşur. Ayrıca HBV aşılamasından sonra immünitenin tespitinde de kullanılır.
-Anti-HAV IgM:Akut HAV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. 15–45 günlük bir inkübasyonu takiben semptomların ortaya çıkması ile beraber kanda görülür ve genelde 3–6 ay pozitif kalır.
-Anti-HAV Total:Hepatit A’ya karşı immünitenin olup olmadığının değerlendirilmesinde kullanılır.-HBeAg:HBV enfeksiyonunun takibinde kullanılır. Enfeksiyonun erken evrelerinde, HBsAg’den sonra ortaya çıkar. Virüste aktif viral replikasyonun olduğunu gösterir.
-Anti-HBe:HBV enfeksiyonunun takibinde kullanılır. HBeAg ortadan kaybolduktan sonra görülür. Anti-HBe pozitif olan kronik taşıyıcıların karaciğer histolojileri ve karaciğer fonksiyon testleri genellikle normaldir.
-Anti-HIV:HIV tanısında kullanılır. (Aids)-Anti-HCV:HCV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. Genelde HCV enfeksiyonunun geç evresinde kanda bulunur. Anti-HCV’nin bulunması immüniteyi sağlamaz. Pozitif sonuçlar diğer yöntemlerle doğrulanmalıdır.

SEROLOJİ TAHLİLLERİ

Seroloji Çalışmaları-ASO: Antistreptolizin OStreptolizin O’ya karşı kanda dolaşan antikorlardır. A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonlarının tanısında ve takibinde kullanılır.
-CRP: C-Reaktif ProteinNonspesifik bir akut faz reaktanıdır. Enfeksiyon ve enflamasyonların (vücudun bir yerinde iltihabi bir durum oluştuğunda onun etrafında oluşan kızarıklık) değerlendirilmesinde kullanılır. Yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olduğu için bu hastalığın taraması amacıyla da kullanılır.
-RF: Romatoid FaktörIgG’ ye karşı kanda dolaşan antikorlardır. Romatoid artrit (iltihaplı romatizma) , miks bağ dokusu hastalığı ve bazı akut iltihabı hastalıklarda RF düzeyi artar.
-IgA: İmmünglobulin AÖzellikle sekresyonlarda bulunur ve virüs nötralizasyonunda rol oynar. Siroz, kronik karaciğer hastalıkları ve kronik enfeksiyonlarda IgA düzeyi artarken, immün yetmezlikleri ve protein kaybına neden olan hastalıklarda IgA düzeyi düşer.
-IgG: İmmünglobulin GBakteri, virüs ve toksinlere karşı uzun süreli koruyuculuğu sağlayan antikorlardır. Karaciğer hastalıkları, kronik tekrarlayan enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve bazı malignitelerde IgG düzeyi artarken, immün yetmezlikleri ve protein kaybına neden olan hastalıklarda IgG düzeyi düşer.-IgM: İmmünglobulin MBakteri ve virüslere karşı üretilen ilk antikorlardır. Enfeksiyonların akut fazı, otoimmün hastalıklar, kronik karaciğer hastalıkları ve bazı lenfomalarda IgM düzeyi artarken, immün yetmezliği ve protein kaybına neden olan hastalıklarda IgM düzeyi düşer.
-IgD: İmmünglobulin DIgD myelomasının tanı ve takibinde kullanılır
-C3:Akut faz reaktanlarından biridir.
-C4:Akut faz reaktanlarından biridir.
-Lp(a): Lipoprotein (a)Lipoprotein (a)’nın artması inme riskini artırır. Ayrıca kontrolsüz diyabette lipoprotein (a) düzeyi artabilir.
-APO A: Apolipoprotein AHDL, şilomikronlar ve VLDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Abetalipoproteinemi, lipoprotein lipaz kofaktör eksikliği, hipertrigliseridemi, kontrolsüz diabet, kronik böbrek yetmezliği ve sigara içimi APO A düzeyinde azalmaya neden olur. APO A düşüklüğü prematüre koroner kalp hastalığı açısından risk oluşturur.
-APO B: Apolipoprotein BLDL’nin başlıca protein komponentidir. Koroner kalp hastalığı ve inme riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. Prematür koroner kalp hastalığı, diabet, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları ve gebelik APO B düzeyini artırırken, kronik anemiler ve kilo kaybında APO B seviyesi azalır.
-CAR: Karbamazepinİlaç düzeyinin takibinde kullanılır.
-VPA: Valproik Asitİlaç düzeyinin takibinde kullanılır.-PHY: Fenitoinİlaç düzeyinin takibinde kullanılır.
-DİG: Digoxinİlaç düzeyinin takibinde kullanılır.